Славистички студии

Вештачката интелигенција и два преводи од македонски на полски јазик

Милица Анчевски — 2024-07-16

Во оваа статија го анализираме преводот од македонски на полски јазик на една песна, „Петта молитва на моето тело“ од Ацо Шопов, од страна на Вештачката Интелигенција.

Интертекстуалните дијалози во романот Пушкиновиот дом на Андреј Битов

Марија Ѓорѓиева-Димова — 2024-07-16

Поаѓајќи од постојните теориско-типолошки модели на интертекстуалноста, кои се дел од т.н. рестриктивна интертекстуална парадигма, елаборирани од страна на Ренате Лахман, Жерар Женет, Дубравка Ораиќ-Толиќ, Марк Кари, оваа студија има за цел да ги толкува интертекстуалните слоеви во романот Пушкиновиот дом на рускиот писател Андреј Битов. Интерпретативниот фокус е поставен врз три рамништа: врз интертекстуалниот предмет во романот (конкретните прототекстови и книжевната традиција како глобален прототекст); врз интертекстуалните релации и постапки во романот; врз мнемоничките функции и импликации на интертекстуалните дијалози во романот.

Митолошко-поетски проникнувања: ликот на Прометеј во македонската и во германската поезија

Маријана Ѓорѓиева — 2024-07-16

Трудот претставува компаративно проучување на песните на македонскиот поет Ацо Шопов и на германскиот поет Јохан Волфганг фон Гете, при што предмет на анализа воедно се и интертекстуалните врски помеѓу македонската и германската поезија втемелени врз тематизација на митолошкиот образец за јунакот Прометеј. Во ова истражувањево фокусот на споредбената анализа се песната „Прометеј“ од поетот Јохан Волфганг фон Гете и песната „Љубовта на огнот“ од Ацо Шопов. Јукстапозицијата на споменатите песни низ призмата на интертекстуалната митолошка рамка отвора можност за ново видување во расветлувањето на поетската обработка на ликот Прометеј. Митот за Прометеј во поетските дела расветлен низ призмата на поновата фрејминг-теорија претставува „рамковна одредница“ за различните дискурси со дистинктивна функцијаç

Kobieta w protestantyzmie – wizerunek baronowej Elżbiety Kalisz

Jana Raclavská — 2024-07-16

Artykuł stanowi wycinek badań nad obrazem kobiety-protestantki na Śląsku Cieszyńskim na przełomie XVIII i XIX wieku. Analizie poddano kazanie wspomnieniowe po śmierci baronowej Elżbiety Kalisz. Tekst pochodzi z 1772 r. i zachował się w rękopisie w Muzeum Protestantyzmu w Cieszynie

Наративната имагинација низ призмата на расказот во творештвото на Олга Токарчук

Славица Србиновска — 2024-07-16

Студијата има за цел да го интерпретира наративниот пристап на авторката Олга Токарчук. Предмет на истражување е расказот „Гардеробер“. Со нагласување на сложеноста на кусата наративна форма или расказот, трудот настојува да навлезе во пошироката филозофија на нарацијата на авторката која се засновува врз специфична естетика на меланхолијата, потоа врз етика на постмодерниот и постантропоцентичниот пристап кон светот во кој вредностите, според авторката, се засновани на комуникација на човекот со универзумот на природата, предметите, другите луѓе.

Наративните постапки на Алена Морнштајнова како предизвик за преведувачот

Игор Станојоски — 2024-07-16

Во овој труд ги анализираме тешкотиите и дилемите при преводот на два романи од познатата чешка писателка Алена Морнштајнова: Хана и Празна мапа. Познато е дека преведувачот што врши превод на прозни дела на македонски јазик од јазик што не поседува граматички маркери на евиденцијалноста мора да биде претпазлив со изборот на конкретното минато време во преводот. Но, во преводот на наведените два романи се соочивме со сложен спектар од влијанија врз изборот на минатото време: изборот на времето не зависеше само од познавањето на контекстот и хронологијата на настаните во дејството на романот, туку и од наративните постапки на Алена Морнштајнова, пред сè поради умешниот премин од јас-наратор во сезнаен наратор, и обратно.

Реактуализацијата на словенското културно наследство како признак на развојот на македонската литература

Искра Тасевска Хаџи-Бошкова — 2024-07-16

Текстот се занимава со истражувањето на средновековното книжевно и културно наследство како суштествен елемент кој го одредува развојот на македонската литература кон современите облици. Во центарот на вниманието се поставени книжевните пројави од македонскиот 19 век, кои жанровски, но и стилски се надоврзуваат на одредени словенски творечки објави (пред сѐ, жанрот беседа/слово и подновувањето на неговите стилски обележја со својства кои се во релација со словенското книжевно наследство). Тука ќе се земе предвид и односот со културолошки блискиот манир на творење (главно, преку словенскиот превод на дамаскините) и изразните и творечки појави, карактеристични за македонската литература во 19 век, преиспитувајќи ја тезата за нивната непосредна врска. Истовремено, се истражуваат и промените на облиците низ годините, особено во словата на Прличев, со што реафирмирањето на средновековното наследство доживува функционално надградување кое не се сведува само на бележење на имињата и на делата од словенските првоучители.

Лингвистички проучувања

Васил Дрвошанов — 2024-07-16

Библиографија и преглед на електронски ресурси за македонскиот јазик

Руска Ивановска-Наскова — 2024-07-16

Преводот како продолжение на животот

Лидија Танушевска — 2024-07-16

Споредбено толкување на романите од Георги Господинов

Елизабета Шелева — 2024-07-16