Żeńskie formy nazw zawodów, funkcji, stopni i tytułów naukowych w nekrologach prasowych (na podstawie wybranych numerów „Gazety Wyborczej” z lat 2015-2019)

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Tadeusz Lewaszkiewicz

Апстракт

Od kilkudziesięciu lat przybywa zwolenników żeńskich form nazw zawodów, funkcji, stopni i tytułów naukowych, ale ich przeciwnicy raczej przeważają. Sądzą oni, że feminatywy typu profesorka, rektorka, dziekanka, doktorka, dyrektorka, ministerka, premierka, prokuratorka to nazwy mniej prestiżowe, ponieważ nie upowszechniły się w uzusie, brzmią dziwnie, a nawet śmiesznie.


Oto dane statystyczne z 54 nekrologów dotyczących zmarłych kobiet: 1. nekrologi z formami generycznymi identycznymi z męskimi w funkcji żeńskich (20, tj. 37,3% uwzględnionych nekrologów); 2. nekrologi z formami wyłącznie żeńskimi (2, tj. 3,7%); 3. nekrologi z jednakową liczbą form żeńskich i form generycznych identycznych z męskimi w funkcji żeńskich (4, tj. 7,4%); 4. nekrologi z przewagą form żeńskich nad formami generycznymi identycznymi z męskimi w funkcji żeńskich (7, tj. 12,8%); 5. nekrologi z przewagą form generycznych identycznych z męskimi w funkcji żeńskich nad formami żeńskimi (21, tj. 38,8%). W nekrologach zdecydowanie dominują formy generyczne identyczne z męskimi w funkcji żeńskich. Fakt ten jest przejawem konserwatyzmu językowego, od którego w dużym stopniu skutecznie się uwolnili życiowo praktyczni i demokratycznie usposobieni w polityce językowej m.in. Czesi i Niemcy.

Downloads

Download data is not yet available.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Рубрика
Лингвистика

Референци

Breza, E. 2013. „Wola Pani Minister nie stworzy formy ministra w polszczyźnie”. Mówię, więc jestem. Rozmowy o współczesnej polszczyźnie 4 (red. M. Milewskiej-Stawiany i E. Rogowskiej-Cybulskiej). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 70-73.
Dembska, K. 2012. Tendencje rozwojowe polskich i rosyjskich nazw zawodowych kobiet na tle języka czeskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Duda, H. 1999. „Kilka uwag o językoznawstwie normatywnym (z powodu archeolożek, socjolożek i teolożek)”, Poradnik Językowy 8-9, 115-121.
Klemensiewicz, Z., Lehr-Spławiński, T., Urbańczyk, S. 1965. Gramatyka
historyczna języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (GHJP)
Hołojda-Mikulska, K. 2016. „Dyskusja o feminatywach na łamach „Języka Polskiego” w latach 1945-1989”, Język Polski XCVI/2. 89-97.
Karwatowska, M., Szpyra-Kozłowska, J. 2005. Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kreja, B. 1964. „Słowotwórstwo nazw żeńskich we współczesnym języku polskim (wybrane zagadnienia)”, Język Polski 3. 129-140.
Łaziński, M. 2006. O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Łaziński, M. 2019. „Pani końcówka”, Polityka 46. 31-33.
Małocha-Krupa, A. (red.). 2015. Słownik nazw żeńskich polszczyzny. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Małocha-Krupa, A. 2018. Feminatywum w uwikłaniach językowo-kulturowych. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Niepytalska-Osiecka, A. 2019. „Feminizm, feministka i feminista w dyskursie pragmatycznym i etycznym na przykładzie wybranych tekstów feministycznych i portali konserwatywnych”, Język Polski XCIX/2. 5-21.
Nitsch, K. 1951. „Uwagi o nazwiskach kobiet zamężnych i panien”, Język Polski XXXI/1. 62-68.
Pawłowski, E. 1951. „Baran mówi o Kowal. O tworzeniu i odmianie nazwisk i tytułów żeńskich”, Język Polski XXXI/1. 49-62.
Satoła-Staśkowiak, J. Sosnowski, W. 2019. „O problematyce kobiecej na płaszczyźnie językowej w kontekście zagadnienia równych szans w Polsce, Rosji i Bułgarii”, Socjolingwistyka XXXIII. 127-147.
Stanowisko 2019 – Stanowisko Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w sprawie żeńskich form nazw zawodów i tytułów (25 XI 2019 r.).
Szpyra-Kozłowska, J. 2019. „Premiera, premierka czy pani premier? Nowe
nazwy żeńskie i ograniczenia w ich tworzeniu w świetle badania ankietowego”, Język Polski XCIX/2. 22-40.
Szpyra-Kozłowska, J. 2021. Nianiek, ministra i japonki. Eseje o języku i płci, Kraków: Universitas.
Woźniak, E. 2014. „Język a emancypacja, feminizm, gender”, Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego LX. 295-312.