ЕКОЛОГИЈАТА ВО МАКЕДОНСКАТА ЛИТЕРАТУРА ЗА ДЕЦА: КУЛТУРНИ ИМПЛИКАЦИИ ЗА ОПШТЕСТВЕНИ ПРОМЕНИ

Sažetak

Еден од важните фактори за развој на еколошката свест и за едукација на младата генерација може да биде и литературата. Во трудот се поаѓа од претпоставките дека читањето белетристика со еколошка содржина: ja поттикнува грижа за животната средина, ја нагласува потребата за правилно управување со природните ресурси, ја развива љубовта кон природата и кон секое живо суштество и ја имплицира свесноста за зачувување на екосистемот.

Преку соодветна анализа на македонските детски литературни дела, кои обработуваат еколошки теми (екосвест, екообразование, загадување, природна средина, заштита на животинските видови, екоактивизам) доаѓаме до одредени заклучоци за: квалитетот, недостатоците и состојбата на екосвесноста кај детската популација во Македонија. Поконкретно, во трудот ќе бидат анализирани детски научнофантастични романи: „Планета Окталц“ (1988) од Лилјана Белева (посветени на еколошка катаклизма); „Авантурите на Марко и Дамјан“ (2005) од Мирко Зафировски (кој ја иницира потрагата по незагадена планета); потоа се задржуваме за младинскиот роман „Тополите на крајот од дедовата ливада“ (2001) од Бистрица Миркуловска (како илустрација на училишниот екоактивизам); романот за деца „Киндер квачка“ (1999) од Киро Донев (преку кој децата можат правилно и ненаметливо да учат за еколошките содржини уште од мали нозе); романот „Професор Еднокамчев“ (1999) од еколошката активистка Мимоза Ристова (посветен на проблемот со преживувањето на дивите мечки) и на крајот екороманот „Зелена приказна“ (2008) од Звонко Шавревски (кој го обработува проблемот на принудната мелиорација).

Извршената анализа ги наметна проблемите на недоволна застапеност на детската еколошката литература во формалното образование, неприлагодените форми за возраста на децата, како и неадекватнообработените содржини.  

Овој труд беше насочен кон откривањето како анализираните книжевни дела го отсликуваат односот на човекот кон средината во која живее, истакнувајќи ја при тоа и важноста на еколошките теми за човештвото, и сето тоа со една основна цел да ја иницираме потреба од создавање на адекватна еколитература во Македонија, што ќе доведе до промени во севкупниот однос на општеството кон природата.