POMENI GLAGOLSKIH PREDPON V SLOVENŠČINI
Апстракт
V prispevku je obravnavan proces postopnega slabljenja krajevnega slovarskega pomena glagolskih predpon, do katerega je prihajalo že v pozni praslovanščini. Posledično se v slovanskih jezikih pojavljajo tri vrste pomenov glagolskih predpon (krajevni, vrsta glagolskega dejanja, dovršnost). Na osnovi tega spoznanja je dopolnjena tipologija pomenov glagolskih predpon sestavljenih glagolov z neleksikaliziranim pomenom v slovenščini.
Downloads
Референци
Bezlaj, France. 1976, 1982, 1995, 2005, 2007. Etimološki slovar slovenskega jezika I–V. Ljubljana: Slovenska akademija znanosti in umetnosti, Inštitut za slovenski jezik ZRC SAZU.
Będkowska-Kopczyk, Agnieszka. 2012. Sematic and grammatical features of o-/ob- in verbs of emotion in Slovene. Jezikoslovlje 13/1. 19–39.
Będkowska-Kopczyk, Agnieszka. 2013. Dispersed motion metaphors of emotion in Slovene: A cognitive grammatical analysis of the prefix raz- in verbs of emotional experience. Space in South Slavic. Ur. Ljiljana Šarić. Oslo Studies in Language 5/1. 91–113.
Comrie, Bernard. 1976. Aspect: An Introduction to the Study of Verbal Aspect and Related Problems. Cambridge: University Press.
Delbrück, Berthold. 1893. Grundriss der vergleichenden Grammatik der indogermanischen Sprachen, III/1. Vergleichende Syntax der indogermanischen Sprachen. Strassburg: Karl J. Trübner.
Dular, Janez. 1983. Napovedljivost vezave iz morfemske sestave glagolov. Slavistična revija 31/4. 281–287.
Eisenberg, Peter idr. 1998. Die Grammatik. Mannheim, Leipzig, Wien, Zürich: DUDEN.
Ferraresi, Gisela. 2014. Grammatikalisierung. Heidelberg: Universitätsverlag Winter.
Fleischer, Wolfgang, Barz, Irmhild, 42012 (11969): Wortbildung der deutschen Gegenwartssprache. Berlin, Boston: Walter de Gruyter.
Hajnšek-Holz, Milena. 1978. O pomenih slovenskih predpon. XIV. seminar slovenskega jezika, literature in kulture. Ur. Jože Koruza. Ljubljana: Pedagoško-znanstvena enota za slovanske jezike in književnosti. 33–58.
Hopper, Paul J., Traugott, Elisabeth Closs. 1993 (2003). Grammaticalization. Cambridge: University Press.
Ilc, Gašper. 2014. Gramatikalizacija prostorskih členic v angleščini in slovenščini. Slavistična revija 62/3. 309–319.
Исаченко, Александр В. 1960. Грамматический строй русского языка в сопоставлении с словацким: Морфология II. Bratislava: Vydateľstvo Slovenskej akadémie vied.
Jakopin, Franc. 1966. K tipologiji ruskega in slovenskega glagola. Jezik in slovstvo 11/6. 176–182.
Kopriva, Silvo. 1989. Latinska slovnica. Maribor: Obzorja.
Krvina, Domen. 2015a. Glagolski vid v sodobni slovenščini. Doktorska disertacija. Ljubljana.
Krvina, Domen. 2015b. Vidsko razmerje in vidskorazmerni potencial predponskih obrazil v slovenščini. Slovenski jezik – Slovene lingustic studies 10. 113–126.
Lehmann, Christian. 11982 (22002). Thoughts on Grammaticalization. Erfurt: Seminar für Sprachwissenschaft.
LIV = Lexikon der indogermanischen Verben: die Wurzeln und ihre Primärstammbildungen. 22001 (11998). Ur. Helmut Rix. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag.
Meier-Brügger, Mihael. 32010 (12001). Indogermanische Sprachwissenschaft. Berlin, New York: Walter de Gruyter.
Meillet, Antoine. 1912. L’évolution des formes grammaticales. Bologna: Zanichelli, Paris: Alcan, London: Williams et Norgate.
Merše, Majda. 1995. Vid in vrstnost glagola v slovenskem knjižnem jeziku 16. stoletja. Ljubljana: Slovenska akademija znanosti in umetnosti.
Miklosich, Franz. 1883. Vergleichende Grammatik der slavischen Sprachen: IV. Syntax. Wien.
Orešnik, Janez. 1994. Slovenski glagolski vid in univerzalna slovnica / Slovene verbal aspect and universal grammar. Ljubljana: Slovenska akademija znanosti in umetnosti.
Petr, Jan idr. 1986. Mluvnice češtiny 2: Tvarosloví. Praha: Academia.
Plungjan, Vladimir Aleksandrovič, 2016: Opća morfologija i gramatička semantika: Uvod u problematiku. Preveo Petar Vuković. Zagreb: Srednje Europa.
Quirk, Randolph idr. 1972. A Grammar of Contemporary English. London: Longman.
Ramovš, Fran. 1952. Morfologija slovenskega jezika. Ljubljana: DZS.
Słoński, Stanisław. 1937. Funkcje prefiksów werbalnych w języku starosłowiańskim (starobułgarskim). Warszawa: Nakładnistwo Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Saussure, Ferdinand de. 1896. Accentuation lituanienne. Anzeiger für indogermanische Sprach und Altertumskunde. Beiblatt zu den Indogermanischen Forschungen. 6. 157–166.
Snoj, Marko. 32016 (11997, 22003). Slovenski etimološki slovar. Ljubljana: Založba ZRC.
SSKJ 2, 2014: Slovar slovenskega knjižnega jezika 2. Slovenska akademija znanosti in umetnosti, Znanstvenoraziskovalni center Slovenske akademije znanosti in umetnosti, Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša. Ljubljana: Cankarjeva založba.
Stempel, Reinhard. 1999. Aspekt und Aktionsart, Tempus und Modus: Zur Strukturierung von Verbalsystem. Indogermanische Forschungen 104. 23–44.
Šekli, Matej, 2011a: Besedotvorje praslovanskega glagola v primerjalnojezikoslovni luči. Philological Studies 2011/1. 129–147.
Šekli, Matej. 2011b. Besedotvorni pomeni nesestavljenih izpeljanih glagolov v (pra)slovanščini. Globinska moč besede: Red. prof. dr. Martini Orožen ob 80-letnici. Zbirka Zora 80. Uredil Marko Jesenšek. Bielsko-Biała, Budapest, Kansas, Maribor, Praha. 32–45.
Šekli, Matej. 2012. Praslovanski besedotvorni vzorci izpeljave drugotnih nedovršnih glagolov. Jezikoslovni zapiski 18/1. 7–26.
Šekli, Matej. 2016. Gramatikalizacija glagolskih predpon: krajevni pomen, vrsta glagolskega dejanja, dovršnost. Toporišičeva Obdobja. Obdobja 35. Ur. Erika Kržišnik in Miran Hladnik. Ljubljana: Znanstvena založba Filozofske fakultete. 189–197.
Šivic-Dular, Alenka. 2011. Sekundarni glagoli na -n-ěti v slovenščini – prehajanje med glagolskimi vrstami. Izzivi sodobnega slovenskega slovaropisja. Zbirka Zora. Uredil. Marko Jesenšek. Maribor. 441–487.
Šivic-Dular, Alenka. 2013. К типологии внутриязыковых факторов развития: на примере словянских языков. Slovensko in slovansko. Jezikoslovni zapiski 19/1. 29–50.
Шведова idr. 1980 (2005). Русская грамматика I. Москва: Институт русского языка им. В. В. Виноградова.
Tichy, Eva. 32009 (12000). Indogermanistische Grundwissen. Bremen: Hempen Verlag.
Toporišič, Jože. 42000 (11976). Slovenska slovnica. Maribor: Obzorja.
Vendler, Zeno. 1957. Verbs and times. The Phsilosophical Review 66/2. 143–160.
Vidovič Muha, Ada. 1993. Glagolske sestavljenke – njihova skladenjska podstava in vezljivostne lastnosti. Slavistična revija 41/1. 161–192.
Vondrák, Wenzel. 21928 (1908). Vergleichende slavische Grammatik II: Formenlehre und Syntax. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Зализняк, Анна Андреевна, Микаэлян, Ирина Львовна, Шмелев, Алексей Дмитриевич. 2015. Русская аспектология: В защиту видовой пары. Москва: Языки словянской культуры.
Wiemer, Björn, Seržant, Ilja: Diachrony and typology of Slavic aspect: What does mophology tell us? V tisku.
Žele, Andreja. 2012. Predponsk/oobraziln/e vrednosti in predponskoobrazilno-predložna razmerja pri glagolih (v slovenščini). Pomensko-skladenjske lastnosti slovenskega glagola. Ljubljana: Založba ZRC. 61–82
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
