СПОРЕДБИ НА НЕКОИ ГРАМАТИЧКИ И ЛЕКСИЧКИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК И ДРУГИ СВЕТСКИ ЈАЗИЦИ НИЗ ПРИЗМА НА САПИР-ВОРФОВАТА ХИПОТЕЗА
Сажетак
Сапир-Ворфовата хипотеза се реактуелизира во последниве години и докажува дека јазиците со својата граматичка, лексичка и друга структура, значително влијаат врз мисловно-когнитивните способности на говорителите на односните јазици. Низ призмата на Сапир-Ворфовата хипотеза, односно, од аспект на лингвистичката релативност и лингвистичкиот детерминизам, во oвој труд споредбено анализираме некои важни граматички и лексички карактеристики на стандардниот македонски јазик и осум други светски јазици ̶ хопи, кинескиот, амондава, англискиот, нучахнул, шона, ескимскиот и јапонскиот јазик. Се фокусираме на лингвистичкото концептуелизирање и изразување на физичкото време, на предикацијата и на домородните јазици, кои немаат вистинска реченица со регуларни внатрешни синтаксички односи како во развиените јазици. Цел на нашата анализа е и тоа какви видови зборови како функционираат во јазиците и какви ефекти произведуваат полисемијата и платисемијата во лексичките системи на јазиците.
Downloads
Download data is not yet available.
Референце
Конески, Блаже. 1986. Историја на македонскиот јазик. „Култура“, Скопје
Минова-Ѓуркова, Лилјана. 1994. Синтакса на македонскиот стандарден јазик. „Радинг“, Скопје
Минова-Ѓуркова, Лилјана. 2000. Синтакса на македонскиот стандарден јазик. „Магор“, Скопје
Бојковска, Емилија. 2013. Глаголски времиња што изразуваат минато дејство во македонскиот јазик. Предавање на Институтот за славистика на Универзитетот „Карл Франц“ − Грац, Австрија
Костов, Јован. 2012. Македонскиот глагол. INALCO, Париз
Гортан-Премк, Даринка. 1997. Полисемија и организација лексичког система у српском језику. Издавач: Институт за српски језик, САНУ
Николовска, Виолета. 2016. Транспозициска употреба на граматичките времиња.Достапно на: http://eprints.ugd.edu.mk/15792/7/VN%20trud.pdf. Посетено на: 3.3.2018
Гајдова, Убавка. 2010. Македонски јазик. Во: „Сегашност“ како лингвистички поим: граматички средства за изразување „сегашност“ во словенските и во балканските јазици. МАНУ, Истражувачки центар за ареална лингвистика, Скопје. Уредници: Тополињска, Зузана. Миркуловска, Милица.
Тополињска, Зузана. 2010. Синтеза 3. Секундарни функции на парадигмите чија основна функција е изразување сегашност. Во: „Сегашност“ како лингвистички поим: граматички средства за изразување „сегашност“ во словенските и во балканските јазици. МАНУ, Истражувачки центар за ареална лингвистика, Скопје. Уредници: Тополињска, Зузана. Миркуловска, Милица.
Sapir, Edward. 1921. Language: an Introduction to the Study of Speech. New York: Harcourt, Brace
Boroditsky, Lera. 2009. How does our language shape the way we think. Blog „Edge“. November, 6. https://www.edge.org/conversation/lera_boroditsky-how-does-our-language-shape-the-way-we-think Аccessed: January 15, 2018
Šipka, Danko. 2006. Osnovi leksikologije i srodnih disciplina. Matica srpska, Novi Sad
Kay, Paul. Kempton, Willett. 1984. What is the Sapir-Whorf hypothesis?, American Anthropologist 86
Lin, Jo-wang. 2012. Tenselessnes. In: Binnick, Robert I. (ed.): The Oxford Handbook of Tense and Aspect. Oxford University Press
Lin, Jo-wang. 2006. Time in a language without Tense: The case of Chinese, Journal of Semantics, 23
Comrie, Bernard. 1985. Tense. Cambridge Press
Jaszczolt, Kasia. M. Saussure, Louis de. 2013. Time, temporality and tense. In: Time: Language, Cognition & Reality. Edited by: Jaszczolt, Kasia M. Saussure, Louis de. Oxford Studies of Time in Language and Thought
Lee, Whorf Benjamin. 1979. Jezik, misao i stvarnost. BIGZ, Beograd
Malotki, Ekkehart. 1983. Hopi Time: A Linguistic Analysis of the Temporal Concepts in the Hopi Language. Berlin, New York, Amsterdam: Mouton PublishersSinha, Vera da Silva (et all.) 2012. Event – based time intervals in an Amazonian culture. In: Filipović. Luna. Jaszczolt, Katarzyna M. (eds.) Space and Time in Languages and Cultures: Linguistic diversity (Human Cognitive Processing). Publisher: John Benjamins Publishing Company
Goddard, Cliff. Wierzbicka, Anna. 2002. Meaning and Universal Grammar: Theory and Empirical Findings, Volume 2. John Benjamins Publishing
Bach, Emmon. 2008. On Morphosemantics: the Internal Meanings of Words. UMass (Amherst)/SOAS Copenhagen Linguistic Circle
Nakayama, Toshihide. 2009. Nuuchahnulth (Nootka) Morphosyntax. University of California Press. Volume 134
Tallerman, Maggie. 2005. Understanding Syntax. Second edition, Routledge.
Hammarström, Harald. 2015. The Basic Word Order Typology: An Exhaustive Study, 3, Leipzig
Kornai, Andras. 2008. Mathematical Linguistics. Publisher: Springer-Verlag, London, 1. edition
Danesi, Marcel. 2012. Linguistic anthropology - A Brief Introduction. Canadian Scholars Press, Toronto
Langus, Alan. Nespor, Marina. 2010. Cognitive systems struggling for word order. Cognitive Psychology, 60
Michaelis, Laura A. 1994. The Ambiguity of the English Present Perfect. Source: Journal of Linguistics, Vol. 30, No. 1. March. Cambridge University Press. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/4176258. Availableon:http://spot.colorado.edu/~michaeli/documents/Michaelis_perfect_JL.pdf Аccessed: February, 20, 2018
Declerck, Renaat. 2006. The grammar of the English tense system: a comprehensive analysis. Volume 1 in: The grammar of the English verb phrase. Eds: Kortmann, Bernd. Traugoth, Elizabeth Closs Publishing: Mouton de Gruyter – Berlin, New York
Hunt, Earl. Agnoli, Franca. 1991. The Whorfian Hypothesis: A Cognitive Psychology Perspective. Psychological Review. Vol. 98, no.3, p.381-384. American Psychological Association.
Simons, Gary F. D. Fennig, Charles. (eds.). 2018. Ethnologue: Languages of the World, Twenty-first edition. Dallas, Texas: SIL International. Available: http://www.ethnologue.com. Аccessed: February, 20, 2018
Минова-Ѓуркова, Лилјана. 1994. Синтакса на македонскиот стандарден јазик. „Радинг“, Скопје
Минова-Ѓуркова, Лилјана. 2000. Синтакса на македонскиот стандарден јазик. „Магор“, Скопје
Бојковска, Емилија. 2013. Глаголски времиња што изразуваат минато дејство во македонскиот јазик. Предавање на Институтот за славистика на Универзитетот „Карл Франц“ − Грац, Австрија
Костов, Јован. 2012. Македонскиот глагол. INALCO, Париз
Гортан-Премк, Даринка. 1997. Полисемија и организација лексичког система у српском језику. Издавач: Институт за српски језик, САНУ
Николовска, Виолета. 2016. Транспозициска употреба на граматичките времиња.Достапно на: http://eprints.ugd.edu.mk/15792/7/VN%20trud.pdf. Посетено на: 3.3.2018
Гајдова, Убавка. 2010. Македонски јазик. Во: „Сегашност“ како лингвистички поим: граматички средства за изразување „сегашност“ во словенските и во балканските јазици. МАНУ, Истражувачки центар за ареална лингвистика, Скопје. Уредници: Тополињска, Зузана. Миркуловска, Милица.
Тополињска, Зузана. 2010. Синтеза 3. Секундарни функции на парадигмите чија основна функција е изразување сегашност. Во: „Сегашност“ како лингвистички поим: граматички средства за изразување „сегашност“ во словенските и во балканските јазици. МАНУ, Истражувачки центар за ареална лингвистика, Скопје. Уредници: Тополињска, Зузана. Миркуловска, Милица.
Sapir, Edward. 1921. Language: an Introduction to the Study of Speech. New York: Harcourt, Brace
Boroditsky, Lera. 2009. How does our language shape the way we think. Blog „Edge“. November, 6. https://www.edge.org/conversation/lera_boroditsky-how-does-our-language-shape-the-way-we-think Аccessed: January 15, 2018
Šipka, Danko. 2006. Osnovi leksikologije i srodnih disciplina. Matica srpska, Novi Sad
Kay, Paul. Kempton, Willett. 1984. What is the Sapir-Whorf hypothesis?, American Anthropologist 86
Lin, Jo-wang. 2012. Tenselessnes. In: Binnick, Robert I. (ed.): The Oxford Handbook of Tense and Aspect. Oxford University Press
Lin, Jo-wang. 2006. Time in a language without Tense: The case of Chinese, Journal of Semantics, 23
Comrie, Bernard. 1985. Tense. Cambridge Press
Jaszczolt, Kasia. M. Saussure, Louis de. 2013. Time, temporality and tense. In: Time: Language, Cognition & Reality. Edited by: Jaszczolt, Kasia M. Saussure, Louis de. Oxford Studies of Time in Language and Thought
Lee, Whorf Benjamin. 1979. Jezik, misao i stvarnost. BIGZ, Beograd
Malotki, Ekkehart. 1983. Hopi Time: A Linguistic Analysis of the Temporal Concepts in the Hopi Language. Berlin, New York, Amsterdam: Mouton PublishersSinha, Vera da Silva (et all.) 2012. Event – based time intervals in an Amazonian culture. In: Filipović. Luna. Jaszczolt, Katarzyna M. (eds.) Space and Time in Languages and Cultures: Linguistic diversity (Human Cognitive Processing). Publisher: John Benjamins Publishing Company
Goddard, Cliff. Wierzbicka, Anna. 2002. Meaning and Universal Grammar: Theory and Empirical Findings, Volume 2. John Benjamins Publishing
Bach, Emmon. 2008. On Morphosemantics: the Internal Meanings of Words. UMass (Amherst)/SOAS Copenhagen Linguistic Circle
Nakayama, Toshihide. 2009. Nuuchahnulth (Nootka) Morphosyntax. University of California Press. Volume 134
Tallerman, Maggie. 2005. Understanding Syntax. Second edition, Routledge.
Hammarström, Harald. 2015. The Basic Word Order Typology: An Exhaustive Study, 3, Leipzig
Kornai, Andras. 2008. Mathematical Linguistics. Publisher: Springer-Verlag, London, 1. edition
Danesi, Marcel. 2012. Linguistic anthropology - A Brief Introduction. Canadian Scholars Press, Toronto
Langus, Alan. Nespor, Marina. 2010. Cognitive systems struggling for word order. Cognitive Psychology, 60
Michaelis, Laura A. 1994. The Ambiguity of the English Present Perfect. Source: Journal of Linguistics, Vol. 30, No. 1. March. Cambridge University Press. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/4176258. Availableon:http://spot.colorado.edu/~michaeli/documents/Michaelis_perfect_JL.pdf Аccessed: February, 20, 2018
Declerck, Renaat. 2006. The grammar of the English tense system: a comprehensive analysis. Volume 1 in: The grammar of the English verb phrase. Eds: Kortmann, Bernd. Traugoth, Elizabeth Closs Publishing: Mouton de Gruyter – Berlin, New York
Hunt, Earl. Agnoli, Franca. 1991. The Whorfian Hypothesis: A Cognitive Psychology Perspective. Psychological Review. Vol. 98, no.3, p.381-384. American Psychological Association.
Simons, Gary F. D. Fennig, Charles. (eds.). 2018. Ethnologue: Languages of the World, Twenty-first edition. Dallas, Texas: SIL International. Available: http://www.ethnologue.com. Аccessed: February, 20, 2018
Објављено
2019-10-18
Како цитирати
Toevski, S. (2019). СПОРЕДБИ НА НЕКОИ ГРАМАТИЧКИ И ЛЕКСИЧКИ КАРАКТЕРИСТИКИ НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК И ДРУГИ СВЕТСКИ ЈАЗИЦИ НИЗ ПРИЗМА НА САПИР-ВОРФОВАТА ХИПОТЕЗА. Филолошке студије, 16(2), 72-95. преузето од http://194.149.137.236/index.php/philologicalstudies/article/view/299
Bрој часописа
Секција
Реч у историјско-културним контекстима
Philological studies © 2019. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License
