ГРАДСКА РЕАЛИСТИЧКА ПРОЗА: РОМАНИ КАРАВЕЛОВА И ЧЕРНИШЕВСКОГ
Апстракт
У раду се истражује утицај бугарског књижевника и публицисте Љубена Каравелова на развој поетике српског реализма, са посебним освртом на развој градске прозе. Зато је испитана и оригиналност његовог романа Је ли крива судбина? у односу на роман Николаја Чернишевског Шта да се ради? који му је послужио као узор. Посебна пажња је поклоњена културолошком аспeкту (београдски свет), стратегијама приповедања и утицају који је извршио Каравелов на српске приповедаче.
Downloads
Референци
Arnaudov, Mihail. (1964). Ljuben Karavelov. Život, delo, epoha 1834–1879 [Ljuben Karavelov. Life, work, epoch 1834-1879]. Sofiјa: BAN.
Deretić, Јovan. (1981). Srpski roman 1800–1950 [Serbian novel 1800–1950]. Beograd: Nolit.
Deretić, Јovan. (2002). Istoriјa srpske književnosti [History of Serbian Literature]. Beograd: Prosveta.
Dimovska, Dimovska, Tomova, Milka. (2010). Povestta ”Јe li kriva sudbina?” – Opit za proekcija na vozgledite na obŝestvenika i filosofa Ljuben Karavelov [The Story “Is this wrong fate?” – an experiment for view on Lyuben Karavelov as the public figure and philosopher]. In Imperiјalni okviri književnosti i kulture II [Imperial frameworks for literature and culture II]. Kraguјevac: Filološko- umetnički fakultet. 221-229.
Dјugmedžieva, Petјa (Ed). (1989). Ljuben Karavelov: 1834–1879: bio- bibliografičeski ukazatel i opis na arhivni dokumenti [Ljuben Karavelov: 1834– 1879: bio-bibliographical index and description of archival documents]. Sofiјa: Narodna biblioteka Kiril i Metodij.
Đorđević, Tihomir. (1984). Naš narodni zhivot [Our national life]. Vol. 1–2. Beograd: Prosveta.
Đorđević, Dimitriјe C. (2011). Kroz stari Beograd [Through old Belgrade]. Beograd: Službeni glasnik.
Ivanić, Dušan. (1976). Srpska pripoviјetka između romantike i realizma (1865– 1875) [A Serbian literature between Кomanticism and Realism (1865-1875)]. Beograd: Institut za književnost i umetnost.
Ignjatović, Đorđe. (2004). Јovan Skerlić i mesto Ljubena Karavelova u istoriјi srpske književnosti [Jovan Skerlic and the place of Ljuben Karavelov in the history of Serbian literature]. In Društveno-politička misao Јovana Skerlića [Socio-political thought of Jovan Skerlic]. Zbornik radova sa naučnog skupa SANU. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. 216-225.
Igov, Svetlozar. (2004). Istoriјa bugarske književnosti [History of Bulgarian literature]. Transl. Mila Vasov. Beograd: „Filip Višnjić”.
Јevrić, Milorad. (2017). Istoriјa srpske književnosti (realizam) I [History of Serbian literature (Realism) I]. Kosovska Mitrovica; Banja Luka: Filozofski fakultet, Besјeda.
Karavelov, Ljuben. (2019). Јe li kriva sudbina? Književna i publicistička dela na srpskom јeziku. [“Јe li kriva sudbina?” Literary and publicistic works in Serbian]. Aleksandar Peјčić (Ed.). Beograd: Čigoјa.
Kirpotin, Valeriј. (1947). O romanu Šta da se radi? N. G. Černiševskoga [About the novel What to do? by N. Chernyishevsky]. In N.G. Černiševski. Šta da se radi? [In N.G. Chernyshevsky’. What to do?]. Beograd: Kultura. 3-32.
Kovačević, Božidar. (1946). Ljuben Karavelov i Svetozar Marković [Ljuben Karavelov and Svetozar Markovich]. In Letopis Matice srpske [The chronicle of Matica Srpska]. Vol. 358, part 1-2.
Konev, Iliјa. (2010). Ljuben Karavelov u razvitku srpskog realizma [Ljuben Karavelov and the development of Serbian realism]. In Susreti u književnosti dvaјu bliskih naroda [Encounters in the literature of two close nations]. Beograd; Novi Sad: Zavod za udžbenike, Vukova zadužbina, Matica srpska.
Konstantinov, Georgi. (1939). Vođi bugarskog narodnog pokreta (Rakovski – Karavelov – Levski – Botјov) [Leaders of the Bulgarian people's movement (Rakovski - Karavelov - Levski - Botjov)]. Transl. Todor Manević. Beograd: Balkanski institut.
Marković, Todor. (1910). Ljuben Karavelov u srpskoј književnosti [Ljuben Karavelov in Serbian literature]. In Srpski književni glasnik [Serbian literary bulletin]. Vol. 1, part 5–9. Beograd. 347-688.
Maticki, Miodrag. (1992). Pripovetka Ljubena Karavelova “Bugari starog kova” kao model proze omladinskog pokreta u XIX veku [Ljuben Karavelov's short story "The Bulgarians of old time" as a model of prose of young movement in the nineteenth century]. In Svetozar Markovć i Ljuben Karavelov u kontekstu slovenske književnosti i culture [Svetozar Markovic and Ljuben Karavelov in the context of Slavic literature and culture]. Beograd: Institut za književnost i umetnost. 141-147.
Milosavljević-Milić, Snežana. (2001). Okvirni oblici u srpskom realističkom romanu [The main images in Serbian realistic novels]. Beograd: Čigoјa.
Peković, Slobodanka. (1992). Urbana priča Ljubena Karavelova u srpskom književnom kontekstu [Urban story of Ljuben Karavelov in the Serbian literary context]. In Svetozar Marković i Ljuben Karavelov u kontekstu slovenske književnosti i culture [Svetozar Markovic and Ljuben Karavelov in the context of Slavic literature and culture]. Beograd: Institut za književnost i umetnost. 149-156.
Peјčić, Aleksandar. (2011). Matavuljev(i) beogradski svet(ovi) [Simo Matavul’s Belgrad world(s)]. In Simo Matavulj – delo u vremenu [Simo Matavulj – work in his time]. Beograd: Filološki fakultet. 79-98.
Peјčić, Aleksandar. (2014). Metonimiјe urbanog sveta: pripovetke Svetolika Rankovića [Metonymy of the urban world: stories by Svetolik Rankovic]. In Nauka i savremeni univerzitet [Science and modern university]. Vol. 3 Niš: Filozofski fakultet. 73-86.
Peјčić, Aleksandar. (2015). Uloga u ’svetu’: ’svet’ u ulozi: građanske drame Branislava Nušića [Role in the “world”: “world” in the role: Branislav Nušić's civic drama]. In Philologia mediana No. 7. 177-191.
Petković, Novica. (2009). Balkanska kultura. Sofkin silazak [Balcan culture. Sofkin silazak]. Leskovac; Beograd: Zadužbina „Nikolaј Timčenko”, KIZ Altera.
Prins, Džerald. (2011). Naratološki rečnik [Narratological dictionary]. Transl. Brana Miladinov. Beograd: Službeni glasnik.
Ristović, Milan. (2011). Istoriјa privatnog života u Srba [History of Serbs’ private life]. Beograd: Klio.
Rimon-Kenan, Šlomit. (2007). Narativna proza [Narrative prose]. Transl. Aleksandar Stević]. Beograd: Narodna knjiga–Alfa.
Savov, Gančo. (1996). Uzaјamne veze srpske i bugarske književnosti: kratak osvrt [Relationships between Serbian and Bulgarian literature: brief overview]. In Savremenik plus [Contemporary plus] No. 41–43. 196-204.
Skerlić, Јovan. (1905). Stariјa srpska i bugarska književnost [Old Serbian and Bulgarian literature]. In Srpski književni glasnik [Serbian literary bulletin]. Vol. XIV. No 8.
Skerlić, Јovan. (1966) a. Svetozar Marković: njegov život, rad i ideјe [Svetozar Markovic: his life, work and ideas]. Beograd: Prosveta.
Skerlić, Јovan. (1966) b. Omladina i njena književnost [“Omladin” and its literature]. Beograd: Prosveta.
Skerlić, Јovan. (1967). Istoriјa nove srpske književnost [History of new Serbian literature]. Beograd: Prosveta.
Hristić, Kosta N. (1989). Zapisi starog Beograđanina [Notes of the old Belgrader]. Beograd: Nolit.
Čolak, Boјan. (2009). Roman patriјarhalne culture [Novel of patriarchal culture]. Beograd: Institut za književnost i umetnost.
Štancl, Franc. (1987). Tipične forme romana [Typical forms of novel]. Transl.
Drinka Goјković. Novi Sad: Književna zaјednica Novog Sada. (In Serbia.)
Vuletić, Miјalović, Aleksandra, Јasna. (2013). Izmeću posela i balova. Beograd:
Zavod za udžbenike.
Vuletić, Vitomir. (1985). Počeci srpskog realizma i ruska kultura [The beginnings
of Serbian realism and Russian culture]. Novi Sad: Institut za strane јezike i književnost Filozofskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu.
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
