ПЕТУХ НА ЧУДСКОМ ГОРОДИЩЕ
(ОБ ОРНИТОМОРФНЫХ МОТИВАХ В РУССКИХ И КОМИ-ПЕРМЯЦКИХ ПРЕДАНИЯХ О КЛАДАХ)
Апстракт
В русских и коми-пермяцких фольклорных рассказах о кладах встречаются редкие орнитоморфные мотивы, связанные с условием получения сокровища. В статье представлены два таких мотива (запрячь 12 петухов; позвонить в колокол быстрее, чем закричит петух) и подробно описаны локальные традиции, где они были зафиксированы. Эти мотивы рассмотрены в контексте других сюжетов о кладах, где фигурирует петух. Показано, что эта птица может выступать как сторож клада, упоминаться в т. н. формуле невозможного, быть жертвой, приносимой для получения богатства, помогать или мешать найти сокровище, а также выступать персонификацией клада.
Downloads
Референци
Агапкина, Татьяна А. 1999. Вещь, образ, символ: колокола и колокольный звон в традиционной культуре славян. В: Мир звучащий и молчащий. Семиотика звука и речи в традиционной культуре славян. Светлана М. Толстая (ред.). Москва: Индрик. С. 210-282.
Агапкина, Татьяна А. 2002. Мифопоэтические основы славянского народного календаря. Весенне-летний цикл. Москва: Индрик.
Аристов, Николай Я. 1867. Предания о кладах. В: Записки РГО по отделению этнографии. Т. 1. Санкт-Петербург. С. 707-739.
Бахматов, Анатолий А. и др. 2003. Юрлинский край: Традиционная культура русских в конце ХIХ – первой половине ХХ вв. Кудымкар: Коми-Пермяцкое кн. изд-во.
Голева, Татьяна Г. 2014. Петух и курица в традиционной культуре коми-пермяков. В: Вестник Пермского гос. гуманитарно-педагогического ун-та. Серия 3: Гуманитарные и общественные науки. No. 1. С. 60-74.
Грибова, Любовь С. Чудь по коми-пермяцким преданиям и верованиям (Этнографический материал, собранный в Пермской обл.). Личный фонд Л.С. Грибовой. Научный архив КомиНЦ УрО РАН. Ф. 11. Д. 1. Оп. 54.
Гура, Александр В. Узенёва, Елена С. 2009. Петух. В: Славянские древности: Этнолингв. словарь. Т. 4. Светлана М. Толстая (отв. ред.). Москва: Международные отношения. С. 28-35.
Кривощёков, Иван Я. 1914. Словарь географическо-статистический Чердынского уезда Пермской губернии. Пермь: Электро-типогр. «Труд».
Криничная, Неонила А. 1977. Историко-этнографическая основа преданий о «зачарованных кладах» (по материалам русских северных преданий). В: Советская этнография. No 4. С. 105-111.
Котельникова, Наталия Е. 1996. Состав несказочной прозы о кладах и ее традиционная образность в жанрообразующем отношении: Дисс… канд. филол. наук. Москва: Моск. гос. ун-т.
Котельникова, Наталия Е. 2015. Формула невозможного в русских фольклорных рассказах о кладах. В: Функционально-структуральный метод П.Г. Богатырёва в современных исследованиях фольклора. Светлана П. Сорокина и Людмила В. Фадеева (ред.). Москва: Гос. ин-т искусствознания. С. 190-198.
Котельникова, Наталия Е. 2017. Чудские клады в устной традиции. В: Человек и событие в исторической памяти. Юлия А. Крашенинникова (ред.). Сыктывкар: Ин-т языка, лит-ры и истории КомиНЦ УрО РАН, 2017. С. 59–71.
Левкиевская, Елена Е. 1999. Клад. В: Славянские древности: Этнолингв. словарь. Т. 2. Светлана М. Толстая. Москва: Международные отношения. С. 500-502.
Лимеров, Павел Ф. (сост.). 2005. Му пуксьӧм – сотворение мира. Мифология народа коми. Сыктывкар: Коми кн. изд-во.
Пономарёва, Лариса Г. 2016. Речь северных коми-пермяков. Москва: Языки народов мира.
Приказчикова, Юлия В. (сост.). 2009. Устная историческая проза Вятского края. Ижевск: Изд-во Удмурт. ин-та истории, языка и литературы УрО РАН.
Сереброва, Ирина Ю. 1988. Отчет об археологической разведке в окрестностях г. Краснокамска. Архив КАЭ ПГНИУ.
Смирнов, Василий И. 1921. Клады, паны и разбойники. В: Труды Костромского научного общества по изучению местного края. Вып. ХХVI.
Соколова, Вера К. 1970. Русские исторические предания. Москва: Наука.
Талицкая, Инна А. 1952. Материалы к археологической карте бассейна р. Камы (по данным, собранным М.В. Талицким). Серия «Материалы и исследования по археологии СССР». Вып. 27. Москва: Изд-во АН СССР.
Толстая, Светлана М. 2012. Число. В: Славянские древности: Этнолингв. словарь. Т. 2. Москва: Международные отношения. С. 544-547.
Новиков, Юрий А. (сост.). 2009. Фольклор старообрядцев Литвы. Т. 2: Народная мифология. Поверья. Бытовая магия. Вильнюс: Изд-во Вильнюсского ун-та.
Черных, Александр В. 2016. «Цвет папоротника» и представления о его чудесных свойствах в русских традициях Прикамья. В: Демонология и народные верования. Александра Б. Ипполитова (сост.). Москва: Изд-во Государственного республ. центра русского фольклора. С. 267-278.
Чуйкина, Екатерина В. Гайдаш, Олег Г. 2017. «Потерянное» городище (опыт обретения). В: Открытый текст. 2017. 28 декабря. http://www.opentextnn.ru/history/archaeology/?id=6942 (дата доступа 18.03.2018).
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
