УЛОГАТА НА МАКЕДОНСКИОТ КОМПОЗИТОР И ЕТНОМУЗИКОГ ЖИВКО ФИРФОВ ВО СОВРЕМЕНАТА МАКЕДОНСКА МУЗИЧКА КУЛТУРА
Povzetek
Во трудот се прави обид да се претстават животниот и творечкиот пат на Живко Фирфов, кој, во историјата на музиката во Македонија, е забележан како еден од значајните претставници на современата музичка култура. Вредноста на овој музички деец ја гледаме врз основа на сето она што го создал, го забележил, го обработил и научно го публикувал, по што дал значителен придонес во откривањето, запишувањето, запознавањето и во афирмацијата на македонската народна музика во земјата и во странство.
Prenosi
Literatura
Државен архив на Република Северна Македонија (03.05.1948). Фонд: 01.0170.0037.0020/0035. Министерство за просвета (1945 – 1951): Извештај за курсот за хорски раководители во месец април. Скопје.
[Državen arhiv na Republika Severna Makedonija (03.05.1948). Fond: 01.0170.0037.0020/0035. Ministerstvo za prosveta (1945 – 1951): Izveštaj za kursot za horski rakovoditeli vo mesec april. Skopje].
Државен архив на Република Северна Македонија (03.01.1950). Фонд: 01.0170.0036.0051/0377. Министерство за просвета (1945 – 1951): Доделени се наградите за најдобри музички творби по конкурсот што го распиша Министерството за просвета. Скопје.
[Državen arhiv na Republika Severna Makedonija (03.01.1950). Fond: 01.0170.0036.0051/0377. Ministerstvo za prosveta (1945 – 1951): Dodeleni se nagradite za najdobri muzički tvorbi po konkursot što go raspiša Ministerstvoto za prosveta. Skopje].
Државен архив на Република Северна Македонија (15.06.1948). Фонд: 01.0170.0037.0023/0040-0041. Министерство за просвета (1945 – 1951): Извештај за престојот во Куманово во врска со организирањето на собирачката дејност на народни песни, приказни и поговорки поднесен од др. Венко Марковски и Живко Фирфов. Скопје.
[Državen arhiv na Republika Severna Makedonija (15.06.1948). Fond: 01.0170.0037.0023/0040-0041. Ministerstvo za prosveta (1945 – 1951): Izveštaj za prestojot vo Kumanovo vo vrska so organiziranjeto na sobiračkata dejnost na narodni pesni, prikazni i pogovorki podnesen od dr. Venko Markovski i Živko Firfov. Skopje].
Државен архив на Република Северна Македонија. Фонд: 1120. „Танец: Уредба за основање на Државен ансамбл за народните игри и песни на Народна Република Македонија. Скопје.
[Državen arhiv na Republika Severna Makedonija. Fond: 1120. “Tanec”: Uredba za osnovanje na Državen ansambl za narodnite igri i pesni na Narodna Republika Makedonija. Skopje].
Државен архив на Република Северна Македонија. Фонд: Ансамбл за народни игри и песни „Танец“.Скопје: несреден архивски материјал.
[Državen arhiv na Republika Severna Makedonija. Fond: Ansambl za narodni igri i pesni “Tanec”. Skopje-nesreden arhivski material].
Македонско Радио-фонодокументација (03.02.1990). ЕМГ: 554. „Сведоштва“. Скопје.
[Makedonsko Radio-fonodokumentacija (03.02.1990). EMG: 554. “Svedoštva”. Skopje].
Македонско Радио-фонодокументација (17.06.2017). „Историски фокус“. Уред. Александар, Ангеловски. Скопје.
[Makedonsko Radio-fonodokumentacija (17.06.2017). “Istoriski focus”. Ured. Aleksandar, Angelovski. Skopje].
Македонско Радио-фонодокументација (19.11.2018). „Од нашиот незаборав“. Уред. Александар, Ангеловски. Скопје.
[Makedonsko Radio-fonodokumentacija (19.11.2018). “Od našiot nezaborav. Ured. Aleksandar, Angelovski. Skopje].
Македонска Радио Телевизија. 2008. Културно документарна програма: Земја на песните (Портрет). Уред. Весна Малјановска. Скопје.
[Makedonska Radio Televizija. 2008. Kulturno dokumentarna programa> Zemja na pesnite (Portret). Ured. Vesna Miljanovska. Skopje].
Андов, Боро. 1977. Уметничкото творештво на борците од Велес и Велешко од 1943 до 15 мај 1945. Во: Велес и Велешко во Народноослободителната војна од 1943 до 15 мај 1945 година. Во: Материјали од Научниот собир одржан на 11 и 12 јуни 1976 година во Титов Велес. Уред. Страхил, Гигов, Данчо, Зографски, Ивановски, Стоилко и Миле, Тодоровски. Титов Велес, 383-386.
АСНОМ: (Антифашистичко собрание на народното ослободување на Македонија): Документи од работата на Президиумот на АСНОМ меѓу Второто и Третото заседание и од Третото заседание на АСНОМ, т.1, кн.3. 1987. Ред. Новица Велјановски, Скопје.
Ванчов Николески, Димче. 1995. Животот и делото на Живко Фирфов, еден од најавтентичните истражувачи на македонската спевна, поетска и играорна традиција. Во: Литературата во Велес и Велешко меѓу двете светски војни.Уред. Васил, Тоциновски. Скопје-Титов Велес: Културно-просветна заедница на Македонија и Културно-просветна заедница на Титов Велес, 77-80.
Гочевска, Виолета.. 1988. Кочо Апостолов Матов (1888 – 1962). Во: Еден век музички живот: 40 години на oсновното музичко училиште„Киро Димов“ Титов Велес. Уред. Славко, Николов. Титов Велес: Графичка работна организација „Графичар“, 34-36.
Диденко, Наташа. 2019. Развојот и дејноста на музичките културно-уметнички организации и манифестации во Македонија. Музички културно-уметнички организации, т.1. Скопје: Дирекција за култура и уметност.
Enciklopedija leksikografskog zavoda, v. 6. 1969. Ред. Miroslav, Krleža. Zagreb: Jugoslovenski leksikografski zavod, 17.
Јованов, Илчо. 2011. Улогата и значењето на оркестарот на народни инструменти на Македонската радио телевизија во одржувањето на сопствената музичка традиција. Во: Годишен зборник Универзитет „Гоце Делчев“ – Штип, Факултет за музичка уметност, бр.2. Уред. Стефанија, Лешкова-Зелениковска. Штип: Печатница „Европа 92“ – Кочани, 5-11.
Јурукова, Нада. 1990. Основното воспитание и образование во Македонија 1944 – 1950. Скопје: Институт за национална историја.
Каракаш, Бранко. 1970. Музичките творци во Македонија. Скопје: Македонска книга.
Коловски, Марко. 1993. Сојуз на композиторите на Македонија 1947 – 1992. Македонски композитори и музиколози. Скопје: Сојуз на композиторите на Македонија.
Костадиновски, Костадин. 2004. Сто македонски години 1903-2003. Енциклопедиски лексикон. Ред. Јован Павловски. Скопје: МИ-АН, 384.
Младеновски, Симо. 2009. Институт за фолклор „Марко Цепенков“ – Скопје. Во: Македонска енциклопедија, т.1. Ред. Блаже, Ристовски. Скопје:Македонска академја на науките и уметностите, 613-614.
Младеновски, Симо. 2009. Симоновски, Методија-Мирков. Во: Македонска енциклопедија, т.2. Ред. Блаже, Ристовски Скопје: Македонска академија на науките и уметностите, 1361.
Николески, Димче. 1988. Живко Фирфов (1906 – 1984). Во: Еден век музички живот: 40 години на основното музичко училиште „Киро Димов“ Титов Велес. Уред. Славко, Николов. Титов Велес: Графичка работна организација „Графичар“, 75-81.
Најдовска, Јасминка. 2006. Историја на секојдневниот живот во Велес меѓу двете светски војни. Скопје: (магистерски труд во ракопис)
Ортаков, Драгослав. 1995. Столетија на македонската музика (прилог кон една историја на музичката култура во Македонија). Во: Содржински и методолошки прашања во истражувањето на историјата на културата на Македонија, кн. 1. Ред. Георги, Старделов, Матевски, Матеја и Ташко, Георгиевски. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите, 145-152.
Ортаков, Драголав. 2009. Пајтонџиев Ганчо. Во: Македонска енциклопедија, т.2. Ред. Блаже, Ристовски. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите, 1109.
Ортаков, Бојан. 2009. Фирфов Живко. Во: Македонска енциклопедија, т.2. Ред. Блаже, Ристовски. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите, 1558.
Скаловски, Тодор. 1984. Сеќавања за културно-уметничките дејности во Горно Врановци. Во: Историски денови на Горно Врановци: по повод 40-годишнината од престојот и работата на државното, военото и политичкото раководство на Македонија во селото Горно Врановци, Велешко. Ред. Веселинка, Малинска. Скопје: Мисла, 170-174.
Тошевски, Стојче. 1997. „Влијанието на фолклорот врз музичкото творештво на Македонија (хронологија, белешки и прилози. Во: Народното творештво на почвата на Македонија: прилози за истражување на историјата на културата на почвата на Македонија, кн. 6. Уред. Георги, Старделов, Блаже, Ристовски, Китевски, Марко и Лидија-Симовска-Поповска. Скопје: Македонска академја на науките и уметностите, 165-170.
Уредба за оснивање на „Државен ансамбл на народните игри и песни на НРМ. Во: Службен весник на НРМ, 8/49. Скопје, 4 април 1948, 73.
Уредба за оснивање на Фолклорен институт. Во: Службен весник на НРМ, 11/50. Скопје, 15 мај 1950, 71.
Уредба за продолжување со работа на Фолклорниот институт како научна установа. Во: Службен весник на НРМ 41/62. Скопје, 22 декември 1962, 520-521.
Филип, Јован. 2009. Македонска Радиотелевизија. Во: Македонска енциклопедија, т. 2. Ред. Блаже, Ристовски. Скопје: Македонска академија на наукитеи уметностите, 854.
Andonov, Boro. 1977. Umetničkoto tvoreštvo na borcite od Veles I Veleško od 1943 do 15 maj 1945 [The Artistic Activities of the Fighters from Veles and Veles area from 1943 to 15 May 1945]. In: Materijali od Naučniot sobir održan na 11 i 12 juni 1976 godina vo Titov Veles. Ed. Strahil, Gigov, Dančo, Zografski, Ivanovski, Stoilko i Mile, Todorovski. Titov Veles, 383-386.
ASNOM: (Antifašističko sobranie na narodnoto osloboduvanje na Makedonija): Dokumenti od rabotata na Prezidiumot na ASNOM megju Vtoroto I Tretoto zasedanie na ASNOM, t.1, v.3 [ASNOM: (Anti-fascist Assembly for the National Liberation of Macedonia): Documents from the work of the Presidium of ASNOM between the Second and Third session and the Third session of ASNOM] 1987. Ed. Novica, Veljanovski. Skopje.
Vančov Nikoleski, Dimče. 1995. Životot I deloto na Živko Firfov, eden od najavtenti;nite istražuvači na makedonskata spevna, poetska I igraorna tradicija [The Life and Work of Živko Firfov, One of the most Authentic Researcher of the Macedonian Folk Sоng, Poetry and Dance tradition]. In: Literaturata vo Veles i Veleško megju dvete svetski vojni. Skopje-Titov Veles> Kulturno-prosvetna zaednica na Makedonija i Kulturno-prosvetna zaednica na Titov Veles. Ed. Vasil, Tocinovski, 77-80.
Gočevska, Violeta. 1988. Kočo Apostolov Matov (1988 – 19620). In: Eden vek muzički život> 40 godini na Osnovnoto muzičko učilište “Kiro Dimov” Titov Veles. Ed. Slavko, Nikolov. Titov Veles: Grafička rabotna organizacija “Grafičar”, 34-36.
Didenko, Nataša. 2019. Razvojot I dejnosta na muzičkite kulturno-umetnički organizacii i manifestacii vo Makedonija. Muzički kulturno-umetnički organizacii, t.1 [The Development and Activity of the Music Cultural-Artistic Organizations and Manifestations in Macedonia. Music Cultural-Artistic Organizations, Vol.1]. Skopje> Direkcija za kultura I umetnost.
Enciklopedija leksikografskog zavoda, v. 6. 1969. Ed. Miroslav, Krleža. Zagreb: Jugoslovenski leksikografski zavod, 17.
Jovanov, Ilčo. 2011. Ulogata I značenjeto na orkestarot na narodni instrumenti na Makedonskata radio televizija vo održuvanjeto na sopstvenata muzička tradicija [The Role and Significance of the Orchestra of Folk Instruments on the Macedonian Radio Television in Maintaining the Own Music Tradition]. In: Godišen zbornik Univerzitet “Goce Delčev” – Štip, Fakultet za muzička umetnost, v.2. Ed. Stefanija, Leškova-Zelenikovska. Štip: Pečatnica “Evropa 92” – Kočani, 5-11.
Jurukova, Nada. 1990. Osnovnoto vospitanie i obrazovanie vo Makedonija 1944 – 1950. [The elementary education in Macedonia 1944 – 1950]. Skopje: Institut za nacionalna istorija.
Karakaš, Branko. 1970. Muzičkite tvorci vo Makedonija [Music Creators in Macedonia]. Skopje: makedonska kniga.
Kolovski, Marko. 1993. Sojuz na kompozitorite na Makedonija 1947 – 1992. Makedonski kompozitori I muzikolozi. [Union of the Macedonians Composers 1947 – 1992. Macedonian Composers and Musicologists]. Skopje: Sojuz na kompozitorite na Makedonija.
Kostadinovski, Kostadin. 2004. Sto makedonski godini 1903-2003. Enciklopediski leksikon [One Hundred Macedonian Years 1903-2003: encyclopedia lexicon]. Skopje: MI-AN, 384.
Mladenovski, Simo. 2009. Institut za folklor “Marko Cepenkov” – Skopje [Institute of Folklore “Marko Cepenkov” – Skopje]. In: Makedonska enciklopedja, v. 1. Ed. Blaže, Ristovski. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite, 613-614.
Mladenovski, Simo. 2009. Simonovski, Metodija-Mirkov. In: Makedonska enciklopedja, v. 2. Ed. Blaže, Ristovski. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite, 1361.
Nikoleski, Dimče. 1988. Živko Firfov (1906 – 1984). In: Eden vek muzički život: 40 godini na osnovnoto muzičko učilište “Kiro Dimov” Titov Veles. Ed. Slavko, Nikolov. Titov Veles: Grafička rabotna organizacija “Grafičar”, 75-81.
Najdovska, Jasminka. 2006. Istorija na sekojdnevniot život vo Veles megju dvete svetski vojni [History of the Everyday Life in Veles between the Two World War]. Skopje: (magisterski trud vo rakopis)
Ortakov, Dragoslav. 1995. Stoletija na makedonskata muzika (prilog kon edna istorija na muzičkata kultura vo Makedonija), v. 1[Centuries of Macedonian Music (Contribution of One History of Music Culture in Macedonia, v.1]. Ed. Georgi, Stardelov, Matevski, Mateja i Taško, Georgievski. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite, 145-152.
Ortakov, Dragoslav. 2009. Pantondžiev Gančo. In: Makedonska enciklopedja, v. 2. Ed. Blaže, Ristovski. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite, 1109.
Ortakov, Dragoslav. 2009. Firfov Živko. In: Makedonska enciklopedja, v. 2. Ed. Blaže, Ristovski. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite, 1558.
Skalovski, Todor. 1984. Seќavanja za kulturno-umetničkite dejnosti vo Gorno Vranovci [Memories for the cultural-artistic activities in Gorno Vranovci]. In: Istoriski denovi na Gorno Vranovci: po povod 40-godišninata od prestojot i rabotata na državnoto, voenoto i političkoto rakovodstvo na Makedonija vo seloto Gorno Vranovci, Veleško. Ed.Veselinka, Malinska. Skopje: Misla, 170-174.
Toševski, Stojče. 1997. Vlijanieto na folklorot vrz muzičkoto tvoreštvo na Makedonija (hronologija, beleški i prilozi) [The Impact of Folklore in the Music of Macedonia (Chronologic, Notes and Contributions]. In: Narodnoto tvoreštvo na počvata na Makedonija: prilozi za istražuvanje na istorijata na kulturata na počvata na Makedonija, v.6. Ed. Georgi, Stardelov, Blaže, Ristovski, Kitevski, Marko i Lidija-Simovska-Popovska. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite, 165-170.
Uredba za osnivanje na “Državen ansambl na narodnite igri i pesni na NRM” [Decree of establishment „State Ensemble of Folk Dances and Songs in NRM]. In: Služben vesnik na NRM, 8/49. Skopje, 4 April 1948, 73.
Uredba za osnivanje na Folkloren institute [Decree of establishment of Insitute of Foklore]. In: Služben vesnik na NRM, 11/50. Skopje, 15 May 1950, 71.
Uredba za prodolžuvanje so rabota na Folklorniot institut kako naučna ustanova [Decree of Continue to Work of the Institute of Folklore as Scientific Institution]. In: Služben vesnik na NRM, 41/62. Skopje, 22 December 1962, 520-521.
Филип, Јован. 2009. Македонска Радиотелевизија. Во: Македонска енциклопедија, т. 2. Ред. Блаже, Ристовски. Скопје: Македонска академија на наукитеи уметностите, 854.
Filip, Jovan. 2009. Makedonska Radiotelevizija [Macedonian Radiotelevision]. In: Makedonska enciklopedja, v. 2. Ed. Blaže, Ristovski. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite, 854.
Copyright (c) 2020 Nataša Didenko
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Nekomercialno-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Avtorji se v reviji predstavljajo z izvirnimi prispevki, ki temeljijo na rezultatih lastnega raziskovanja. Tisti, so poleg avtorja znatno prispevali k nastanku prispevka (članka), so poimenovani kot soavtorji. Avtor (in morebitni soavtorji) skupaj s prispevkom odda tudi izpolnjen obrazec za prijavo prispevka (Paper Submission Form), s katerim soglaša z objavo.
Revija sprejema tiste znanstvene prispevke, ki prej še niso bili izdani. V izdajo ne sprejema prispevkov, ki v veliki meri ponavljajo druge, že objavljene prispevke istega avtorja. Za ponavljanje se šteje tudi kompilacija - besedilo, ki ga sestavljajo fragmenti iz že objavljenih monografij ali člankov. Plagiatorstvo in čezmerno (kar pomeni več kot tretjino celotnega obsega) navajanje del drugih znanstvenikov velja za nedopustno. Vsi citati, fragmentarna povzemanja in uporabljeno gradivo se morajo korektno nanašati na avtorje oz. prvotni vir. Če je delež tujega besedila velik, priporočamo, da se število citatov zmanjša in količina izvirnega besedila poveča.
Avtor mora nujno pridobiti dovoljenja za uporabo vseh izposojenih gradiv (kot so denimo ilustracije), pri katerih nima statusa imetnika avtorskih pravic sam. Zagotavlja, da prispevek ne vključuje podatkov, ki niso dostopni javno in bi lahko predstavljali tajne informacije.
V seznam literature se napiše samo tisto gradivo, ki je bilo dejansko uporabljeno za potrebe raziskave oz. na katero se avtor v besedilu dejansko sklicuje.
Priporočjivo je, da se v besedilu (če je le možno) navede vire finančne podpore za izvedbo raziskave, prav tako se lahko doda zahvalo kolegom, ki so kakorkoli pripomogli pri nastajanju članka, ne morejo pa biti opredeljeni kot soavtorji.
Z oddajo besedila in obrazca za prijavo prispevka se avtor uradno strinja z objavo v reviji Filološke pripombe. S tem ostaja imetnik avtorskih pravic, sme pa tudi preklicati objavo, če je prispevek v fazi pregledovanja oz. če še ni objavljen na spletni strani. O preklicu mora pisno obvestiti uredništvo revije.
Za objavo članka avtor ne prejme plačila. Objava je v spletni obliki dostopna brezplačno, in sicer pod licenco Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Etični Kodeks
Uredništvo
Vse prispevke v prvi vrsti pregledajo sodelavci uredništva, ki so pozorni na skladnost z iskano problematiko in na skladnost s formatom revije. Uredništvo Filoloških pripomb zagotavlja, da izbira recenzentov in rezultati recenzije niso odvisni od komercialnih interesov, spola, narodnosti, verske pripadnosti, politične opredelitve in drugih podobnih dejavnikov. Edini kriterij je akademska ustreznost prispevka.
Ko recenzenta podata mnenje pripravljen za objavo, zavrnjen ali pa zahteva avtorjeve popravke. V primeru nestrinjanja z recenzijo ima avtor pravico pojasniti svoja stališča. Če se stališča obeh recenzentov še vedno razlikujejo od avtorjevih, preveri prispevek tretji recenzent, lahko pa po posebni obravnavi vprašanja o njem glasuje članstvo uredništva.
Recenzenti
Preverjanje prispevka poteka z anonimno recenzijo, ki jo opravita dva eksperta z istega področja (avtor ne izve njunih priimkov, recenzenta ne izvesta priimka avtorja). Za recenzijo se predvideva od 3 do 4 tedne časa. Za recenzente se navadno izbira člane uredništva ali znanstvenike, ki so o isti tematiki pisali v prejšnjih številkah revije, po potrebi pa je mogoče kontaktirati tudi eksperte iz drugih organizacij, mest ali držav.
Recenzent mora biti torej specializiran za isto tematiko, kot je izpostavljena v prejetem prispevku. Uredništvo se prizadeva, da bi zagotovilo izogib konflikta interesov med podanim mnenjem o članku in avtorjem samega članka.
Recenzent je dolžan opozoriti urednika in člane redakcije na kakršnekoli prekomerne podobnosti ali sovpadanja prispevka s teksti, ki jih sicer pozna. Ohranjati mora strokovno tajnost in nima pravice tretjim osebam predstavljati prispevka (in podatkov v njem), dokler ta ni objavljen.
Recenzent poda objektivno, pretehtano in argumentirano oceno prispevka. Kritike oblikuje korektno; tako, da se navezuje samo na besedilo prispevka in informacije, ki jih slednji ponuja.
Uredništvo revije predpostavlja, da sta mnenje in kritični zapis napisana z dobrim namenom - da bi bila avtorju v pomoč pri odpravi pomanjkljivosti oz. da bi se njegovo pisanje izboljšalo do te mere, da bi upravičil javno objavo in dostopnost svojih spoznanj celotni znanstveni skupnosti.
