БИТОЛА ВО ДЕНОВИТЕ НА ИЛИНДЕНСКОТО ВОСТАНИЕ ВО СПОМЕНИТЕ НА ЦАРЕВНА МИЛАДИНОВА-АЛЕКСИЕВА
Апстракт
Царевна Миладинова-Алексиева е учителка и писателка, која има значајно место во македонската книжевна и културна историја од периодот на втората половина на XIX и почетокот на XX век. Во статијата е направен осврт на нејзините сеќавања за Илинденското востание (1903) забележани во два текста вклучени во книгата Епоха, земја и луѓе, приредена и посмртно објавена од нејзиниот син Владислав Алексиев. Овие записи на авторката се исклучително интересни бидејќи претставуваат едно лично субјективно видување и доживување на еден од најбележитите настани во македонската историја и сеќавања на еден современик пренесени со многу драматичност во исказот и со многу емоции, без инсистирање на некаква строга фактографија, дури и со одредени непрецизности во тој поглед. Притоа, таа настојува да ја долови атмосферата во градот Битола, во кој престојува во периодот пред и за време на востанието, со воодушевување зборува за храброста и пожртвуваноста на востаниците и на народот, за масовноста на востанието и за одлучноста на обичниот народ по цена на сопствениот живот да се бори за својата слобода. И покрај разорните последици од задушеното востание, таа ја потенцира нескршливоста на народниот дух и ја искажува својата желба никогаш да не се заборави Илинден 1903 г.
Downloads
Референци
Алексиевъ, 1939. Владиславъ Алексиевъ, „Вмѣсто предговоръ. III. Животъ и дѣло“, во: Царевна Миладинова-Алексиева, Епоха, земя и хора: Из българското минало, Посмъртно издание подъ редакция на д-ръ Владиславъ Алексиевъ проф. университета, Печатница „Художникъ“, София. 6‒28. [Aleksiev, 1930. Vladislav Aleksiev, “Vmesto predgovor. III. Zhivot i delo”, vo: Carevna Miladinova-Aleksieva, Epoha, zemya i hora: Iz balgarskoto minalo, Posmrtno izdanie po redakciya na d-r Vladislav Aleksiev prof. universiteta, Pechatnica “Hudozhnik”, Sofiya. 6-28.] (In Bulgarian)
Брејлсфорд, 2003. Хенри Ноел Брејлсфорд, Македонија: Нејзините народости и нивната иднина, Култура, Скопје. [Brejlsford, 2003. Henri Noel Brejlsford, Makedonija: Nejuzinite narodnosti I nivnata idnina, Kultura, Skopje.] (In Macedonian)
Ковиловски, 2018. Славчо Ковиловски, Македонското женско творештво во XIX век, Институт за македонска литература, Скопје. [Koviloski, 2018. Slavcho Koviloski, Makedonskoto zhensko tvoreshtvo vo XIX vek, Institut za makedonska literature, Skopje.] (In Macedonian)
Коледаров, 1966. Петър Коледаров, „Към предисторията на ‘Добродетелната Дружина’“, Исторически преглед, Институт за исторически изследвания при БАН, т. 16–17, София. [Koledarov, 1966. Petar Koledarov, “Kam predistoriyata na ‘Dobrodetelnata Druzhina’”, Istoricheski pregled, Institut za istoricheski isledvaniya pri BAN, t. 16-17, Sofiya.] (In Bulgarian)
Котлар-Трајкова, 2013. Наташа Котлар-Трајкова, Војводата Русински – македонски револуционер и општественик, Менора, Скопје. [Kotlar-Trajkova, 2013. Natasha Kotlar-Trajkova, Vojvodata Rusinski – makedonski revolucioner i opshtestvenik, Menora, Skopje.] (In Macedonian)
Лапе, 1953. Љубен Лапе „Нови документи за Илинденското востание“, Илинденски зборник 1903 – 1953, Институт за национална историја, Скопје. [Lape, 1953. Ljuben Lape “Novi dokumenti za Ilindenskoto vostanie”, Ilindenski zvornik 1903 – 1953, Institut za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)
Лозанчев, ракопис. Анастас Лозанчев, Спомени (ракопис), сл. IV/68 Архивско oдделение на Институтот за национална историја, Скопје. [Lozanchev, rakopis, Anastas Lozanchev, Spomeni (rakopis), sl. IV/68 Arhivsko oddelenie na Institutot za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)
Миладинова-Алексиева, 1939. Царевна Миладинова-Алексиева, Епоха, земя и хора: Из българското минало, Посмъртно издание подъ редакция на д-ръ Владиславъ Алексиевъ проф. университета, Печатница „Художникъ“, София. [Miladinova-Aleksieva, 1939. Carevna Miladinova-Aleksieva, Epoha, zemya i hora: Iz balgarskoto minalo, Posmrtno izdanie pod redakciya na d-r Vladislav Aleksiev prof. univerziteta, Pechatnica “Hudozhnik”, Sofiya.] (In Bulgarian)
Миновски, 1992. Никола Миновски, „Турскиот терор и репресалии во село Буф за време на Илинденското востание“, Зборник на трудови, 10‒11, Завод за заштита на спомениците на културата, природните реткости, музеј и галерија ‒ Битола, 66‒72.[Minovski, 1992. Nikola Minovski, “Turskiot terror I represalii vo selo Buf za vreme na Ilindenskoto vostanie”, Zbornik na trudovi, 10-11, zavod za zashtita na spomenicite na kulturata, prirodnite retkosti, muzej i galerija – Bitola, 66 – 72.] (In Macedonian)
Павловски et al., 2002. Личности од Македонија, редакција Јован Павловски, автори Петар Карајанов, Христо Андоновски, Јован Павловски, Книгоиздателство Ми-Ан, Скопје. [Pavlovski et al., 2002. Lichnosti od Makedonija, redakcija Jovan Pavlovski, avtori Petar Karajanov, Hristo Andonovski, Jovan Pavlovski, Knigoizdatelstvo Mi-An, Skopje.] (In Macedonian)
Пандевска, 2002. Марија Пандевска, Струмички револуционерен округ (1893-1903), книга I, Институт за национлна историја, Скопје. [Pandevska, 2002. Marija Pandevska, Strumichki revolucioneren okrug (1893-1903), kniga I, Institut za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)
Пандевски, 1987. Манол Пандевски, Македонското ослободително дело во XIX и XX век: Илинденското востание, том втори, Мисла, Скопје. [Pandevski, 1987. Manol Pandevski, Makedonskoto osloboditelno delo vo XIX I XX vek: Ilindenskoto vostanie, tom vtori, Misla, Skopje. ] (In Macedonian)
Пироћанац, 1895. Милан С. Пироћанац, Кнез Михаило и заједничка радња балканских народа, Државна штампарија Краљевине Србије, Београд. [Pirokjanac, 1895. Milan S. Pirokjanac, Knez Mihajlo i zajednichka radnja balkanskih naroda, Drzhavna shtamparija Kraljevine Srbije, Beograd.] (In Serbian)
Поленаковиќ, 1989. Харалампие Поленаковиќ, Избрани дела, 5, Студии за Миладиновци, Македонска книга, Скопје. [Polenakovikj, 1989. Haralampie Polenakovikj, Izbrani dela, 5, Studii za Miladinovci, Makedonska kniga, Skopje.] (In Macedonian)
Сидовски, 1992. „Положбата во Битола и Битолско за време и по Илинденското востание (1903-1905)“, Зборник на трудови, 10‒11, Завод за заштита на спомениците на културата, природните реткости, музеј и галерија ‒ Битола, 73‒83. [Sidovski, 1992. “Polozhbata vo Bitola i bitolsko za vreme i po Ilindenskoto vostanie (1903 – 1905)”, Zbornik na trudovi, 10-11, Zavod za zashtita na spomenicite na kulturata, prirodnite retkosti, muzej i galerija – Bitola, 73-83.] (In Macedonian)
Тодоровски, 1999. Македонија ‒ настани, личности и дела: Општ книжевно-историски прирачник, приредил д-р Томислав Тодоровски, Матица македонска, Скопје ‒ Мелбурн. [Todorovski, 1999. Makedonija – nastani, lichnosti i dela: Opsht knizhevno-istoriski prirachnik, priredil d-r Tomislav Todorovski, Matica makedonska, Skopje – Melburn.] (In Macedonian)
Чепреганов et al., 2008. Историја на македонскиот народ, Уредник: проф. д-р Тодор Чепреганов, Институт за национална историја, Скопје. [Chepreganov et al., 2008. Istorija na makedonskiot narod, Urednik: prof. d-r Todor Chepreganov, Institut za nacionalna istorija, Skopje.] (In Macedonian)
Авторски права (c) 2023 Liljana Gushevska, Natasha Kotlar-Trajkova
Ова дело е лиценцирано под меѓународната лиценца Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0.
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
