SLOVENSKA LJUDSKA PRAVLJICA DEKLICA IN PISKRČEK (MOJCA POKRAJCULJA, ATU 283C*) IN NJENE LITERARNE PRIREDBE
Апстракт
Vinko Moderndorfer (1894-1958) je koroško ljudsko pravljico Mojca Pokrajculja prvič objavil leta 1924 v Narodnih pripovedkah iz Mežiške doline. V naslednjih (razširjenih) izdajah Koroške narodne pripovedke (1937, 1946, 1957 in 1972) je objavil podobni pravljici Deklica veka in Mojca Pokrajculja. Čeprav sta obe pravljici znani, ima prostor v učnem načrtu Slovenščina za 1. r. osnovne šole (2011) le Mojca Pokrajculja, ki je tudi bolj znana. Na osnovi mednarodne klasifikacije (Uther: 2004, 2011) je Monika Kropej (2012, 2015) klasificirala Mojco Pokrajculjo kot samostojen pravljični tip, za katerega je predlagala številko ATU 283C*, ki je doslej še ni v mednarodnem indeksu pravljic. Osnovni tip lahko vključuje odlomke pravljic, ATU 15, ATU 283B*, ATU 480A in celo ATU 123 (Volk in sedem kozličkov) oz. ATU 333 (Rdeča kapica). Z literarnega vidika pa vsebuje motivno-tematske reminiscence (Juvan 2000) na Grimmovo pravljico Poroka gospe lisice (KHM 38, ATU 65). Zaradi intertekstualne motivno-zgradbene analogije lahko Mojco Pokrajculjo uvrstimo tudi med formula pravljice oz. verižne pravljice, ker temelji na zaporedju živali (angl. chains based of numbers, objects, animals, names, death, eating and other events). V prispevku obravnavamo literarne priredbe te pravljice in njeno umestitev v izobraževalni proces.
Downloads
Референци
v medkulturnem kontekstu. Philological studies [Elektronski vir] = Filološki studii =
Filološke pripombe = Filologičeskie zametki = Filološke studije. ISSN 1857-6060. -
Zv. 2 (2016), str. 260-269.
http://philologicalstudies.org/dokumenti/2016/issue2/19_Blazic.pdf
Kropej Telban, Monika. 2015. Tipni indeks slovenskih ljudskih pravljic. Ljubljana:
ZRC SAZU.
Kropej Telban, Monika. 2012. Slovenske pravljice v mednarodnem okviru. Otrok in
knjiga,, letn. 39., št. 83, str. 87-101.
Kvartič, Ambrož. 2016. "Šibolet." Studia mythologica Slavica številka 19 (2016) str.
253-270.
Makarovič, Svetlana. 1998. Pod medvedovim dežnikom. Ljubljana: Mladinska knjiga
Moderndorfer, Vinko. 1924. Narodne pripovedke iz Mežiške doline. Ljubljana:
Učiteljska tiskarna.
Moderndorfer, Vinko. 1937. Narodno blago koroških Slovencev. Maribor: Zgodovinsko društvo.
Moderndorfer, Vinko. 1937. Slovenske narodne pripovedke. Celje: Družba Sv.
Mohorja.
Moderndorfer, Vinko, Manček, Marjan. 1976. Mojca Pokrajculja. Ljubljana:
Mladinska knjiga.
Novak, Boris A. 1995. Mojca Pokrajculja (zvočni posnetek). Ljubljana: Mladinska
knjiga.
Štefan, Anja. 2005. Bobek in barčica. Ljubljana: Mladinska knjiga.
Vogelnik, Marija. 1940. Mojca Pokrajculja: koroška ljudska pravljica. Ljubljana:
Murenček.
Uther, Hans Jorg. 2011. The types of international folktales: a classification and
bibliography: based on the system of Antti Aarne and Stith Thomspon. Helsinki:
Suomalainene Tiedeskaterinia = Academica Scientiarum Fennica.
Zipes, Jack. 2012. The Irrestistible Fairy Tales: the cultural and social history of a
genre. Princeton; Oxford: Princeton University Press.
Авторите во списанието претставуваат оригинални дела врз основа на резултатите од сопственото истражување. Лицата кои дале значителен придонес во трудот се наведуваат како коавтори. Заедно со статијата, авторите (и коавторите, доколку ги има) треба да достават пополнет образец за пријава на трудот (Paper Submission Form), со кој се потврдува согласноста на авторот за објавување на трудот.
Списанието прифаќа научни трудови кои претходно не биле објавени. Не се прифаќаат трудови кои во голема мера ги повторуваат претходно објавените трудови на авторите. Повторувањето подразбира и компилација – текст составен од фрагменти од објавена монографија или голем број на претходно објавени статии. Плагијатот не е дозволен, како и прекумерното цитирање на туѓи трудови (една третина или повеќе од целиот труд). Сите цитати, цитирани извадоци и материјали мора да имаат цитирани автори и извори. Ако уделот на туѓиот труд е преголем, се препорачува да се скратат цитатите и да се зголеми обемот на оригиналниот текст.
Авторот треба да ги има сите потребни дозволи за користење на позајмените материјали и материјалите на други автори што ги користи во својот труд (илустрации и слично). Авторот гарантира дека статијата не содржи информации што не подлежат на објавување во отворен печат, вклучувајќи ги и оние што содржат или претставуваат доверливи информации.
Во списокот на литературата се вклучени само делата цитирани во трудот, како и линковите за страниците и изворите од кои е цитирано доколку станува збор за извори од интернет. На авторот му се препорачува да ги наведе во текстот изворите на финансиска поддршка на спроведените истражувања и стипендиите, доколку ги имало. Исто така, може да се изрази благодарност и до колегите кои придонеле или помогнале околу работата на текстот, а кои не се коавтори.
Со доставувањето на ракописот и образецот на апликација до редакцијата, авторот официјално се согласува со објавувањето на неговиот труд во „Филолошки студии“. Авторите се носители на авторски права и ги задржуваат сите права за објавување и користење на статијата. Авторите имаат право да ја повлечат статијата во кое било време до моментот на објавување на сајтот, со тоа што претходно за тоа, по писмен пат, треба да ја известат редакцијата на списанието.
Статиите се објавуваат бесплатно. Содржината е достапна под лиценцијата Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Unported License.
Издавачка Етика
Редакција
Сите трудови доставени до Редакцијата ги читаат прво нејзините членови и соработници за да се утврди дали се однесуваат тие на релевантната проблематика и дали одговараат на форматот на списанието. Редакцијата на „Филолошки студии“ гарантира дека разгледувањето на доставените трудови и нивните рецензии не зависат од: комерцијални интереси, пол, националност, верски убедувања, политички ставови и други фактори. Единствениот критериум при изборот е академското ниво на трудот.
Во зависност од рецензијата, статијата може веднаш да се прати за објавување, да биде отфрлена или испратена до авторот за измена и за доработка. Во случај на несогласување со забелешките на рецензентот, авторот има право да ги оправда своите ставови. Доколку од рецензентите се добиени контрадикторни мислења, текстот се упатува на трет рецензент или конечната одлука се заснова на гласање на членовите на Редакцијата, по одделното разгледување.
Рецензенти
Статиите испратени до Редакцијата минуваат процес на двојно анонимно рецензирање. Имињата на рецензентите не треба да му бидат познати на авторот на статијата и обратно. Рокот за рецензирање е три-четири седмици. Рецензентите можат да бидат членови на Редакцијата и автори на списанието што објавувале претходно во него. Онаму каде што е неопходно, за рецензенти се назначуваат специјалисти од други: организации, градови и земји.
Рецензентите треба да бидат специјалисти за предметно-тематската област на која се однесува статијата. Редакцијата треба да спречи каков било судир на интереси во врска со дадениот научен труд и со неговиот автор.
Рецензентот е должен да им обрне внимание на членовите на Редакцијата за секоја суштинска сличност или поистоветување меѓу ракописот што се рецензира и која било друга публикација што му е позната. Рецензентот, исто така, е должен да го држи во тајност трудот што му е доверен, да не го пренесува на трети лица ракописот што му е доверен нему за рецензија и пред објавувањето на публикацијата да не ги објавува информациите содржани во него.
Рецензентите треба да дадат објективна, непристрасна и аргументирана процена на трудот. Забелешките треба да бидат формулирани коректно, така што оценувањето на трудот се однесува само на текстот на статијата и на неговата содржина. Рецензијата треба да биде напишана добронамерно, а наведените забелешки имаат за цел да им помогнат на авторите да ги коригираат утврдените недостатоци и да ја подобрат статијата пред да биде објавена таа на веб-страницата на издавачот и пред да биде достапна за пошироката публика.
